Cây "hương bài" là cây gì mà người dân Nghệ An kiếm gần 200 triệu đồng mỗi ha?

Dịp này bà con nông dân các xã miền núi huyện Quỳnh Lưu, Thanh Chương (Nghệ An) đang tất bật thu hoạch cây hương bài cung cấp nguyên liệu cho các cơ sở sản xuất hương Tết. Với giá bán 45.000 đồng/kg, mỗi ha hương bài thu về 180 triệu đồng/năm.

Thời điểm này, người dân xã Quỳnh Thắng, huyện Quỳnh Lưu đang đẩy nhanh tiến độ thu hoạch cây hương bài, cung cấp nguyên liệu cho các làng nghề, làng có nghề sản xuất hương trong và ngoài tỉnh. Vì vậy, hàng ngày có nhiều thương lái về địa phương thu mua rễ hương bài đã phơi khô, vận chuyển đi tiêu thụ khắp các tỉnh, thành.

Gia đình bà Ngô Thị Sâm ở thôn 7, xã Quỳnh Thắng hiện đang huy động nhân lực để thu hoạch cây hương bài được trồng trên vườn đồi. Bà Sâm cho biết, gia đình bà trồng 2 ha cây hương bài, hiện đã thu hoạch được 5 sào, giá bán tại nhà 45.000 đồng/kg khô. Cây hương bài được trồng thâm canh trên đất đồi, sau khi đào cả bộ rễ lên, làm sạch đất, cắt hết phần lá, để phần cùi và bộ rễ dài khoảng 15 cm, sau đó ép máy, đưa ra phơi khô dưới nắng đến đâu đóng bì đến đó để bán cho thương lái.

“Nếu bán nguyên cả vườn hương bài cho thương lái tự thu hoạch thì có giá 8 triệu đồng/sào; nhưng do nhà mình có nhân công nên tự thu hoạch, sơ chế, phơi khô thì có thể bán được 10 triệu đồng/sào”, bà Ngô Thị Sâm chia sẻ.

Anh Lê Công Nghĩa – chủ vườn hương bài chia sẻ: Việc trồng, chăm sóc và thu hoạch cây hương bài không vất vả lắm, nhưng mất nhiều công đoạn. Để trồng 1 sào hương bài, cần đầu tư khoảng 2 triệu đồng mua phân bón, còn giống không cần phải mua, bởi sau khi thu hoạch, tách mỗi bụi 2 nhánh để làm giống vụ tới.

Do thu hoạch đến đâu trồng lại đến đó, nên cây hương bài ở xã Quỳnh Thắng cho thu hoạch quanh năm. Nhưng theo kinh nghiệm của bà con, thời điểm nào rễ hương bài được giá mới tiến hành thu hoạch, nếu rớt giá là cứ để vậy, chờ thị trường khởi sắc. Lượng tiêu thụ mạnh nhất vẫn là từ tháng 11 đến hết tháng 5, bởi thời điểm này các làng nghề, làng có nghề sản xuất hương cần nhiều nguyên liệu, trong đó, rễ hương bài là nguyên liệu chính để sản xuất hương Tết.

Ông Lê Văn Nga – Chủ tịch UBND xã Quỳnh Thắng cho biết: Ban đầu do một số người dân vào rừng đào về sử dụng để làm hương, sau đó nhân giống trong vườn nhà. Sau khi khẳng định được đất đồi sỏi son ở đây phù hợp với cây hương bài, nên bà con mở rộng diện tích trồng thâm canh, năm sau cao hơn năm trước. Năm nay, diện tích cây hương bài của xã Quỳnh Thắng khoảng 400 ha, cao hơn vài năm trước khoảng 70 ha. Với diện tích này là cao nhất so với các loại cây trồng ngắn ngày của địa phương, cũng là cây cho thu nhập cao nhất của bà con hiện nay.

“Do bà con trồng thâm canh, nên năng suất đạt 4 tấn khô/ha. Với giá bán hiện tại 45.000 đồng/kg, thì 1 ha thu gần 170 triệu đồng, trong khi chi phí để trồng 1 ha hương bài khoảng 60 triệu đồng. Với mức giá từ 38.000 đồng/kg trở lên là bà con phấn khởi rồi. Như vậy, từ cây hương bài, mỗi năm xã Quỳnh Thắng thu về hàng chục tỷ đồng”, ông Lê Văn Nga cho hay.

Do là địa phương có diện tích cây hương bài lớn nhất tỉnh, nên trên địa bàn có 5 thương lái chuyên thu mua cây hương bài cho bà con, vận chuyển đi các nơi tiêu thụ. Đầu ra sản phẩm này tương đối ổn định.

Anh Thương – một thương lái cho biết, vào những tháng cuối năm này, rễ hương bài tiêu thụ mạnh nên bà con thu hoạch, phơi khô đến đâu, là chúng tôi thu mua hết đến đó. Tuy giá cả phụ thuộc vào thị trường, nhưng mức giá từ 40.000 – 45.000 đồng/kg được duy trì nhiều tháng nay tại xã Quỳnh Thắng.

Không chỉ tại huyện Quỳnh Lưu, cây hương bài còn được trồng ở một số xã của huyện Thanh Chương. Ông Trần Phi Hùng – Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Thanh Chương cho biết, cây hương bài được trồng trên địa bàn nhiều xã, nhưng nhiều nhất là Thanh Nho, Thanh Đức… với tổng diện tích khoảng 100 ha.

Theo ông Trần Đình Truyền – Chủ tịch UBND xã Thanh Nho, trên địa bàn xã hiện có khoảng 40 ha cây hương bài, được bà con trồng trong vườn nhà và đất ven đồi. Đây là cây trồng ngắn ngày, cho thu hoạch quanh năm, nên nhiều gia đình có nguồn thu nhập đáng kể. Hiện tại, giá bán rễ hương bài khô tại địa phương dưới 30.000 đồng/kg.